Trong các giao dịch về đất hiện nay thì vi bằng đã là từ ngữ không còn xa lạ với nhiều người. Tuy nhiên, để có thể hiểu chính xác vi bằng là gì, công chứng vi bằng là gì thì không phải là điều đơn giản. Trong bài viết sau, chúng tôi sẽ chia sẻ một số thông tin liên quan đến vấn đề này. Cùng tham khảo nhé!
Vi bằng là gì?
Vi bằng là gì là câu hỏi mà rất nhiều người quan tâm hiện nay. Theo quy định của pháp luật thì vi bằng chính là văn bản được lập do thừa phát, ghi nhận lại hành vi, sự kiện và được sử dụng để làm chứng cứ trong các quan hệ pháp lý hay trong xét xử. Hoặc nói một cách dễ hiểu hơn thì vi bằng là tài liệu bằng văn bản có kèm theo âm thanh, video, hình ảnh (nếu cần thiết) và ghi lại toàn bộ sự kiện, hành vi thừa phát một cách khách quan. Nếu các bên xảy ra tranh chấp thì văn bản này sẽ được sử dụng làm bằng chứng trước tòa.
Vi bằng là gì là câu hỏi mà rất nhiều người quan tâm hiện nay
Vi bằng có những đặc điểm nổi bật như:
- Vi bằng là kết quả của quá trình quan sát trực quan và phản ánh trung thực và khách quan nhất trong văn bản thừa phát lại lập.
- Vi bằng được lập ở dạng văn bản và được được lập do chính thừa phát, không được nhờ người khác lập hay ủy quyền ký thay.
- Vi bằng là văn bản do thừa phát ghi nhận các hành vi, sự kiện chứng kiến.
- Nội dung và hình thức của văn bản vi bằng phải tuân thủ các quy định của pháp luật nghiêm ngặt.
- Vi bằng có giá trị chứng minh và được xem là chứng cứ khi được lập đúng thủ tục, trình tự của pháp luật.
- Vi bằng được dùng làm chứng cứ lâu dài và được và có thể được sao chép. Tuy nhiên, việc lưu trữ vi bằng, vào sổ theo dõi cần phải tuân thủ chặt chẽ mọi quy định về lưu trữ và bảo mật.
Khi nào cần lập vi bằng?
Theo nhà nước quy định, thừa phát lại chính là bên thực hiện các công việc lập vi bằng. Lập vi bằng được lập trong những trường hợp như:
- Công trình mà doanh nghiệp đang xây dựng gặp phải những ảnh hưởng, khó khăn từ công trình bên cạnh. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng có thể nhờ đến thừa phát lại lập vi bằng trong trường hợp chất lượng nghiệm thu và thi công không chính xác, công trình xuống cấp nghiêm trọng, kém chất lượng.
- Những nhà cửa hoặc công trình xây dựng đang có nguy cơ xuống cấp hoặc rạn nứt, vi bằng chính là giải pháp để ghi lại hiện trạng chính xác, kịp thời để chủ sở hữu có thể nhận được bồi thường xứng đáng.
- Những hành vi tranh chấp tài sản, có thể là những ảnh hưởng khiến cho ngôi nhà bị thay đổi kiến trúc, điều kiện thuê nhà. Vi bằng được lập trong trường hợp này sẽ giúp ghi lại những dấu hiệu và được sử dụng làm cơ sở để giải quyết.
- Doanh nghiệp bị từ chối bởi đơn vị cá nhân, cơ quan dù đang tuân thủ đúng theo pháp luật.
Khi nào cần lập vi bằng?
Những trường hợp không áp dụng lập vi bằng
Mặc dù vi bằng được xem là văn bản có thể sử dụng làm chứng cứ trước tòa khi xảy ra tranh chấp nhưng không phải trường hợp nào cũng có thể áp dụng lập vi bằng. Cụ thể như sau:
- Đầu tiên là những trường hợp khi tổ chức, cá nhân liên quan đến lợi ích và các quyền lợi của người thân, bản thân bao gồm: Con nuôi, con đẻ, vợ, chồng, mẹ nuôi, cha nuôi, mẹ đẻ, cha đẻ, bà ngoại, bà nội, ông nội, ông ngoại, anh, chị, em ruột, cô, dì, bác, chú, cậu… của vợ hoặc chồng hoặc của Thừa phát lại theo quy định của Nhà nước tại Khoản 3 Điều 6 của Nghị định số 61/2009.
- Tiếp theo là không áp dụng lập vi bằng với người vi phạm quốc phòng, an ninh theo quy định của pháp luật như: Vi phạm quy định về quân sự, xâm phạm đến các vấn đề bí mật, các vùng cấm của Nhà nước, bí mật đời tư theo Điều 38 của Bộ luật Dân sự,…
- Cuối cùng là Nhà nước không cho phép lập vi bằng để chứng nhận tính hợp pháp, tính xác thực của hợp đồng. Điều này sẽ tránh được tình trạng lập vi bằng tràn lan, không chính xác.
Vi bằng hợp pháp là phải được đăng ký tại Sở Tư pháp
Bên cạnh đó, vi bằng chỉ được thừa phát lại lập khi có những hành vi, sự kiện xảy ra trên thành phố, tỉnh thành nơi thừa phát lại đặt văn phòng. Ngoài ra, vi bằng hợp pháp là phải được đăng ký tại Sở Tư pháp.
Công chứng vi bằng là gì?
Theo quy định của pháp luật thì công chứng vi bằng chính là hợp đồng hay giấy tay giao dịch, văn bản bằng thừa phát lại được công chứng viên làm chứng cứ, chứng nhận. Vì nó ghi nhận hành vi, sự kiện để sử dụng làm chứng cứ được pháp luật công nhận trong xét xử theo quy định của Luật Công chứng 2014.
Cụ thể là tại Điều 28 Nghị định 61/2009/NĐ-CP quy định giá trị pháp lý của vi bằng như sau:
- Vi bằng là bằng chứng để tòa án xem xét trong trường hợp xảy ra kiện tụng, tranh chấp.
- Vi bằng được xem là căn cứ để các giao dịch hợp pháp thực hiện theo đúng quy định của Nhà nước.
Công chứng vi bằng có giá trị pháp lý không?
Theo quy định tại Nghị định số 08/2020/NĐ-CP Tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại thì vi bằng do thừa phát lập có giá trị pháp lý như sau:
“Điều 36. Thẩm quyền, phạm vi lập vi bằng, giá trị pháp lý của vi bằng.
Trong quá trình đánh giá, xem xét giá trị chứng cứ của vi bằng, nếu thấy cần thiết, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân có thể triệu tập thừa phát lại, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác để làm rõ tính xác thực của vi bằng. Thừa phát lại, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác phải có mặt khi được tòa án, Viện kiểm sát nhân dân triệu tập”.
Qua đó, chúng ta có thể thấy rằng, vi bằng chỉ là một chứng cứ, bằng chứng công nhận quá trình giao nhận tiền, quá trình mua bán nhà chứ hoàn toàn không có giá trị đảm bảo giá trị tài sản như một thủ tục hành chính. Bên cạnh đó, văn phòng thừa phát lại cũng chỉ có khả năng ghi nhận quá trình giao dịch, trao đổi, giao nhận tiền hay giấy tờ chứ không chứng thực quan hệ giao dịch. Vậy nên, vi bằng không có tác dụng như văn bản công chứng, chứng thực việc giao dịch trong mua bán nhà cửa, đất đai hay tài sản khác.
Về mặt pháp lý, lập vi bằng trong giao dịch mua bán nhà tiềm ẩn rất nhiều rủi ro
Tuy nhiên, nếu trong quá trình lập vi bằng trong giao dịch mua bán nhà thực hiện theo đúng thủ tục, trình tự của Nhà nước thì sẽ được xác nhận giao kết giữa hai bên trong việc mua bán tại thời điểm lập. Vậy nên, trong trường hợp này, vi bằng sẽ được xem là chứng cứ để tòa án xem xét giải quyết vụ án nếu có tranh chấp xảy ra. Nhưng theo các chuyên gia thì người dân nên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định việc mua bán, giao dịch bằng vi bằng. Bởi về mặt pháp lý thì nó tiềm ẩn rất nhiều rủi ro.
Mua bán nhà bằng vi bằng có phải là giao dịch hợp pháp?
Theo quy định tại Nghị định 61/2006/NĐ-CP Điều 25 được bổ sung, sửa đổi bởi Điều 2 Khoản 8 Nghị định 135/2013/NĐ-CP thì văn phòng thừa phát lại sẽ có quyền lập vi bằng đối với những hành vi, sự kiện nếu đương sự yêu cầu của đương sự.
Mua bán nhà bằng vi bằng có phải là giao dịch hợp pháp?
Tuy nhiên, văn phòng thừa phát lại cũng sẽ không có quyền lập vi bằng theo yêu cầu của đương sự cho các hành vi, sự kiện thuộc những trường hợp sau đây:
- Thuộc thẩm quyền của tổ chứng hành nghề công chứng.
- Thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân các cấp về chứng thực.
- Một số trường hợp khác theo Nhà nước quy định.
Bên cạnh đó, theo quy định tại Khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai 2013 và Khoản 1 Điều 122 Luật Nhà ở 2014 thì hợp đồng chuyển nhượng tài sản gắn liền với đất, quyền sử dụng đất phải được chứng thực hoặc công chứng. Mặt khác, thời điểm hợp đồng chuyển nhượng, mua bán nhà có hiệu lực cũng chính là thời điểm hợp đồng được chứng thực, công chứng. Vậy nên, việc mua bán nhà bằng vi bằng là giao dịch không phù hợp với pháp luật quy định và khi có tranh chấp xảy ra thì sẽ không có giá trị pháp lý.
Lời kết
Mong rằng qua những chia sẻ trên, bạn đã hiểu rõ được vi bằng là gì. Nhìn chung, vi bằng chính là cách thức được không ít người lựa chọn khi giao dịch để lập văn bản mang giá trị chứng cứ. Tuy nhiên, hình thức này cũng tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ rủi ro về pháp lý. Vậy nên, bạn hãy tìm hiểu và xem xét cho thật kỹ lưỡng trước khi quyết định áp dụng.
